ساختمان های ناپایدار مثل بمب ساعتی عمل می کنند

ساختمان های غیر ایمن و ناپایدار بخش بزرگی از بافت شهری و روستایی کشور را تشکیل می دهند. اما به نظر می آید که اهمیت چندانی به خطر این ساختمان ها داده نمی شود. وقوع حوادث تلخی مثل ریزش ساختمان ها یا زلزله، باعث می شود که برای مدتی کوتاه توجهات به این سمت جلب شود؛ اما در مدت زمان کوتاهی، دوباره این خطر بالقوه از یادها می رود.
به گزارش  پرشین سازه ، چند سال است که فجایع بزرگی در اثر ریزش ساختمان ها به وجود می آید. هنوز داغ فاجعه ی متروپل و پلاسکو تازه است. ده ها نفر در طی همین دو حادثه، جان خود را از دست دادند. در روزهای گذشته نیز حادثه ی دیگری در یکی از ساختمان های خیابان بهار رخ داد که در نهایت منجر به شهادت فرمانده ی ایستگاه ۱۲۰ آتش نشانی تهران شد.

این حادثه دوباره موضوع ساختمان های غیرایمن و رسیدگی به آن ها را مطرح کرد. ساختمان های فرسوده و ناپایدار زیادی در شهر تهران وجود دارند که هر لحظه امکان ریزش یا آتش سوزی در آن ها وجود دارد. بسیاری از این ساختمان ها به دلیل عدم رعایت استانداردها و قوانین نظام مهندسی، دچار این مشکلات و حوادث می شوند. البته در کنار عدم رعایت استانداردها، کیفیت مصالح ساختمانی و کاربردشان نیز به درستی مورد بررسی قرار نمی گیرد. بارها از سوی کارشناسان مختلف و اهالی رسانه هشدار داده شده که باید هرچه سریع تر فکری به حال ساختمان های غیرایمن کشور شود. اما به نظر می آید که توجهات به این حوزه، تنها در زمانی رخ می دهد که یک حادثه یا فاجعه رخ داده باشد. بعد از حوادث این چنینی، انتقادات به سوی مسئولین مربوطه افزایش پیدا می کند و آن ها ناچار می شوند که وعده هایی بدهند. اما با فروکش کردن جوّ اولیه، این وعده ها نیز به دست فراموشی سپرده می شوند. هنوز هم تبعات ریزش متروپل در شهر آبادان به وضوح معلوم است اما برخی از مسئولین جوری رفتار می کنند که گویی هرگز متروپل سقوط نکرده و هیچ خسارت و تلفاتی هم نداشته است.

اما برخلاف مسئولین، حافظه ی مردم به خوبی کار می کند و هنوز فجایعی مثل انفجار ساختمان مرکز سیمامهر شمیران، سوختن بنای تاریخی حسن آباد و حتی پلاسکو را فراموش نکرده اند. در روزهای گذشته، حرف و حدیث های زیادی در مورد تعداد این ساختمان ها و فهرست سازه های غیرایمن و ناپایدار کشور شنیده می شود. البته هنوز تعداد این ساختمان ها به درستی برآورد نشده و سخنان متناقض زیادی در این خصوص شنیده می شود. بسیاری از مسئولین در مورد این موضوع صحبت کرده اند و هرکدام عدد خاصی را بیان می کنند. در نهایت می توان گفت که هنوز هم تعداد دقیق ساختمان های غیر ایمن کشور مشخص نیست.
علاوه بر این، حساسیت های زیادی در خصوص انتشار فهرست این ساختمان ها وجود دارد. شهرداری تهران معتقد است که انتشار چنین فهرستی می تواند فضای ناامنی برای مردم ایجاد کند. با این وجود، رئیس اسبق شورای شهر تهران اعلام کرده که تعداد ساختمان های غیرپایدار تهران به ۳۳ هزار واحد می رسد. این آمار در حالی از سوی محسن هاشمی اعلام شد که عضو سابق هیئت رئیسه شورای شهر تهران گفته است که با توجه به بررسی های صورت گرفته، تعداد ساختمان های غیرایمن تهران به ۲۶ هزار عدد می رسد.

در کنار این آمارها، رئیس سابق کمیسیون سلامت شورای شهر تهران نیز بر اساس اعلام سازمان آتش نشانی این شهر گفته بود که تعداد دقیق این سازه ها، ۲۲ هزار ساختمان است.
این آمارهای متناقض به خوبی نشان می دهد که وضعیت رسیدگی به این سازه ها قرار نیست به درستی پیش برود. جالب تر این جاست که بعد از بررسی دلایلی که منجر به کٌند شدن روند ایمن سازی شده است، اعلام کردند که خلاءهای قانونی اصلی ترین مانع است. البته در این میان، برخی دیگر نیز اعتقاد دارند که خلاءهای قانونی هیچگونه مانعی بر سر راه ایمن سازی ساختمان ها نیستند. بلکه مشکل از سمت دیگری است.
متاسفانه با وجود وعده های فراوانی که مسئولین مربوطه در خصوص ایمن سازی داده اند، هیچگاه این وعده ها عملی نشده اند. یکی از مهم ترین وعده هایی که در این خصوص وجود دارد، وعده ی تعریف و ساماندهی سامانه ویژه و آنلاین اعلام فهرست و مشخصات ساختمان های غیرایمن بود.
همان طور که گفتیم این فهرست تا این لحظه، به دلایل مختلفی منتشر نشده و می توان گفت که این وعده، شکل اجرایی به خود نگرفته است.
اما با وجود تمام این حرف و حدیث ها، موضوع ساختمان های غیرایمن و ناپایدار را نمی توان به سادگی کنار گذاشت. این ساختمان ها می توانند شبیه به یک بمب ساعتی عمل کنند که هر لحظه امکان انفجارشان وجود دارد. در نتیجه نیازمند رسیدگی سریع و فوری را دارند.

در همین هفته های اخیر شاهد بودیم که زلزله ی خوی چه آسیب هایی به بار آورد. مردم زلزله زده به دلیل ریزش خانه ها و واحدهای خود ناچار بودند که در سرمای منفی چند درجه زندگی کنند. نکته ی جالب توجه این جاست که بسیاری از ساختمان هایی که دچار ریزش شده اند، بیشتر مربوط به واحدهای نوساز بوده اند که مشخصاً قوانین ساختمان سازی را رعایت نکرده اند.
از سوی دیگر، زلزله ی مهیب ترکیه که در ۱۱ استان رخ داد و بیش از ۱.۵ میلیون نفر را آواره کرد، هشدارهای لازم را به اهل فکر و عمل می دهد. مسئله ی ایمن سازی ساختمان ها کاملا جدی است و اگر سازمان های مرتبط با موضوع، هرچه سریع تر فکری به حال آن ها نکنند، ممکن است که با وضعیت بدتری نسبت به ترکیه مواجه شویم.
شهر تهران با جمعیتی بالغ بر ۱۰ میلیون نفر، با یک زلزله ی کوچک هم ممکن است کاملا نابود شود و خسارت های هنگفت و جبران ناپذیری به بار بیاورد. وقوع چنین حادثه ای می توان زندگی اجتماعی و اقتصادی میلیون ها نفر را دستخوش دگرگونی کند و هزینه های بزرگی را بر جامعه تحمیل نماید. بنابراین لازم است که هرچه سریع تر فکری به حال وضعیت ساختمان های ناپایدار و غیرایمن صورت بگیرد.